Na początku stycznia br. Ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej zaprezentowało projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Przepisy o sygnalistach mają dostosować polskie prawo do regulacji unijnych. Dotyczące one także pracodawców.

Właśnie mijają dwa lata, od momentu, w którym Komisja Europejska skierowała do Polski formalne wezwanie do wdrożenia unijnej dyrektywy w tej sprawie. Polska nadal nie uchwaliła tych przepisów, ale pojawił się projekt ustawy.

Przyjęcie tych przepisów ma zapewnić ochronę osobom zgłaszającym naruszenia prawa, nieprawidłowości lub nadużycia. Do głównych celów przyjęcia ustawy o  whistleblowingu, to:

  • Zwiększenie przejrzystości i uczciwości w sektorze publicznym i prywatnym poprzez umożliwienie pracownikom i innym osobom zgłaszanie nieprawidłowości. Ma to przyczynić się do wykrywania i zapobiegania korupcji, nadużyciom finansowym, łamaniu prawa pracy oraz innym nielegalnym i szkodliwym działaniom.
  • Ochrona sygnalistów: ustawa ma uchronić sygnalistów przed możliwymi represjami ze strony pracodawców lub innych osób. Chodzi przede wszystkim o zapobieżenie zwolnieniu z pracy, degradacji, zastraszeniu czy dyskryminacji. Ustawowa ochrona ma sprawić, aby sygnaliści czuli się bezpieczniej i chętniej podejmowali odpowiedni działania.
  • Poprawa nadzoru nad przestrzeganiem prawa. Ułatwienie zgłaszania nieprawidłowości ma skutkować wzrostem zaufania obywateli do instytucji państwowych i prywatnych przedsiębiorstw.
  • Zapobieganie stratom finansowym i godzącym w dobre imię organizacji. Działania sygnalistów mają pomóc organizacjom uniknąć poważnych strat finansowych oraz szkód dla reputacji, które grożą w wyniku nieodkrytych nadużyć.

Co to oznacza dla przedsiębiorców?

Dyrektywa 2019/1937 nakłada na państwa członkowskie obowiązek wdrożenia regulacji zapewniających ochronę sygnalistom, w tym ustanowienia wewnętrznych procedur dokonywania zgłoszeń naruszeń objętych dyrektywą, dotyczący m.in. podmiotów z sektora prywatnego, oraz procedur dokonywania zgłoszeń do organów publicznych. W zakresie prywatnych podmiotów (a więc w szczególności przedsiębiorców) obowiązki określone w dyrektywie związane z wewnętrznymi procedurami dokonywania zgłoszeń dotyczą podmiotów zatrudniających co najmniej 50 pracowników lub prowadzących działalność w zakresie usług finansowych lub związaną z ryzykiem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.